Co to jest nowa żywność – novel food?
Novel food to żywność (lub składniki), której nie stosowano w znacznym stopniu w UE do spożycia przez ludzi przed dniem 15 maja 1997 roku.
Taka żywność przed wprowadzeniem na rynek musi przejść procedurę autoryzacji przewidzianą w rozporządzeniu 2015/2283.
Żywność, która uzyskała autoryzację – zezwolenie, zostaje umieszczona w wykazie, zawartym w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2017/2470.
W przypadku wniosku o ochronę danych naukowych, zgodnie z art. 26 rozporządzenia 205/2283, przez okres pięciu lat jedynie wnioskujący o autoryzację może korzystać z zezwolenia na stosowanie nowej żywności, co daje niewątpliwą przewagę konkurencyjną.
Novel food – odpowiedzialność producenta
Producent lub podmiot odpowiedzialny za wprowadzenie produktu do obrotu ma obowiązek zweryfikowania, czy dana żywność (lub jej składnik) ma status nowej żywności.
Status składnika można sprawdzić m.in. w katalogu nowej żywności na stronie Komisji Europejskiej. Należy jednak pamiętać, że katalog nie ma mocy prawnej i bywa tak, że składniki, które w katalogu występują jako “NOT NOVEL”, zmieniają swój status.
Jest to m.in. związane z procedurą konsultacji wskazaną w art. 4 rozporządzenia 2015/2283. W przypadku wątpliwości co do statusu składnika, przed wprowadzeniem produktu na rynek firma powinna przeprowadzić konsultacje z odpowiednią instytucją w państwie członkowskim, w którym produkt ma być wprowadzony na rynek.
W przypadku, jeżeli dany produkt jest w obrocie, a nie spełnia wymogów rozporządzenia o novel food, czyli nie uzyskał zezwolenia, Główny Inspektor sanitarny (GIS) wszczyna procedurę wyjaśniającą, która kończy się decyzją administracyjną Państwowego Powiatowego inspektora Sanitarnego (PPIS), nakazującą wycofanie produktu z obrotu oraz nałożeniem kar finansowych.
Chcesz wiedzieć, w jaki sposób sprawdzić status składnika Twojego produktu?
Jakie działania można podjąć, aby utrzymać na rynku produkt, którego składnik niedawno zmienił swój status?
Zobacz nagranie webinaru Q&A „Zapytaj Eksperta”:
Novel food – ustalanie statusu i warunki stosowania
Novel food – przykłady nowej żywności
- żywność pochodząca z nowych źródeł:
- L-teanina pochodząca z innych źródeł niż liście herbaty, (np. syntetyczna – jest nową żywnością do tej pory nieautoryzowaną),
- syntetyczna zeaksantyna jest autoryzowaną nową żywnością, wpisaną do unijnego wykazu, natomiast kwiaty aksamitki wzniesionej, będące źródłem zeaksantyny, nie są novel food.
- żywność otrzymana za pomocą nowych procesów produkcyjnych:
- autoryzowaną żywnością w tej kategorii są np. drożdże piekarskie, naświetlane promieniami UV celem zwiększenia zawartości witaminy D2, dodawane do pieczywa, suplementów diety, jak i pieczywo z dodatkiem takich drożdży,
- po procedurze konsultacji z państwami członkowskimi w 2022 roku do tej kategorii został również włączony jabłczan kreatyny, czyli popularny składnik suplementów diety dla sportowców – więcej na ten temat: Jabłczan kreatyny – nowa żywność
- żywność produkowana z drobnoustrojów, grzybów lub wodorostów, np. mikroalgi Schizochytrium jako alternatywne źródło kwasu dokozaheksaenowego w takich produktach, jak batony zbożowe, tłuszcze spożywcze itd.,
- żywność składająca się, wyekstrahowana lub produkowana z roślin albo ich części
- w tej kategorii popularnymi przykładami są izolaty lub ekstrakty CBD, zawieszone w oleju konopnym oraz korzeń pelargonii afrykańskiej.
Izolat CBD zawieszony w oleju konopnym lub innym, otrzymywany poprzez ekstrakcję nadkrytyczną CO2 kwiatów i liści konopi siewnych, jak dotąd nie uzyskał zezwolenia na sprzedaż. Status składnika potwierdzono w komunikacie Komisji Europejskiej z 27 lutego 2023 roku. Wskazano, że Komisja otrzymała ok. 190 aplikacji o zezwolenie na stosowania CBD, ekstraktów z Cannabis sativa L. lub produktów pochodnych, zawierających kanabinoidy. Spośród tych wniosków, jak dotąd 20 zostało rozpatrzonych przez Komisję za ważne i są obecnie oceniane przez EFSA. Podtrzymano stanowisko EFSA z 2022 na temat ekstraktów z konopi zawierających CBD, dotyczące luk w ocenie bezpieczeństwa, m.in. wpływu CBD na wątrobę, przewód pokarmowy, układ hormonalny, układ nerwowy i funkcje psychologiczne.
Korzeń pelargonii afrykańskiej, dla którego nie potwierdzono historii spożycia. Ustalono, że istnieje jedynie historia leczniczego stosowania tej rośliny, która nie może być rozpatrywana w kontekście klasyfikacji nowej żywności. Do KE trafił już wniosek o zezwolenie na stosowanie korzenia w produktach spożywczych.
- żywność tradycyjnie spożywana w krajach trzecich, posiadająca historię bezpiecznego stosowania:
- np. nasiona szałwii hiszpańskiej (chia).
Nie jesteś pewien, czy składniki Twojego produktu są nową żywnością i podlegają regulacjom novel food?
Chcesz się dowiedzieć, gdzie sprawdzić status składnika i w jaki sposób udowodnić historię spożycia przed 15 maja 1997 roku?
Czy każdy produkt zawierający nową żywność jest objęty nakazem wycofania z obrotu? Jakie działania można podjąć, aby tego uniknąć?
Obejrzyj nagranie z LIVE Q&A “Zapytaj Eksperta”:
Novel food – ustalanie statusu i warunki stosowania
Szkolenie Prowadzą:
Grażyna Osęka
oraz
Iwona Kowalczyk-Andrzejewska