Od 1 stycznia 2023 odpowiedzialność za opinie udostępnione w Internecie ponosi przedsiębiorca!
Powyższe wynika bezpośrednio z ustawy z 1 grudnia 2022 r., o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw, która implementuje unijną dyrektywę Omnibus (2019/2161).
Ustawa zmieniła jednorazowo kilka krajowych ustaw m.in. ustawę z 23 sierpnia 2007r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
Opinie udostępniane w Internecie muszą być uwiarygodnione przez przedsiębiorcę poprzez podawanie w jaki sposób weryfikuje on czy w rzeczywistości pochodzą one od klientów, którzy używali bądź nabyli dany produkt. Ponadto zamieszczanie lub zlecanie zamieszczania fałszywych opinii lub zniekształcanie opinii uznawane jest za nieuczciwą praktykę rynkową.
Obowiązek informacyjny obejmuje swoim zakresem to, czy wszystkie opinie są publikowane, skąd są czerpane, w jaki sposób liczy się średnią ocenę i czy mają na nią wpływ opinie sponsorowane lub stosunki umowne z przedsiębiorcami wystawiającymi oferty na platformie.
Jak to zrobić w praktyce?
Zgodnie z wytycznymi KE informacje dotyczące weryfikacji opinii powinny być udostępniane z tego samego interfejsu, w którym są publikowane do wglądu, w tym za pośrednictwem jasno określonych i widocznych hiperłączy.
Wytyczne KE wskazują również możliwe rozwiązania, które mogą uwiarygadniać wystawiane recenzje, tj.:
- podanie przez konsumenta pewnego szczegółu związanego z zakupem np. numeru zamówienia;
- konieczność rejestracji konta w sklepie internetowym;
- stosowanie środków technicznych, aby zweryfikować, czy osoba publikująca opinię jest rzeczywiście konsumentem np. kontrola adresu IP , czy weryfikacja za pośrednictwem e-maila;
- ustanowienie jasnych zasad obowiązujących osoby publikujące opinie, zakazujących publikowanie nieuczciwych opinii i opinii sponsorowanych bez ujawniania tego faktu;
- wykorzystywanie narzędzi automatycznie wykrywających nieuczciwe zachowanie;
- posiadanie odpowiednich środków i zasobów, aby odpowiadać na skargi dotyczące podejrzanych opinii, w tym w przypadku, w którym przedsiębiorca, którego dotyczą te opinie, przedstawia dowody, że nie zostały one zamieszczone przez konsumentów, którzy rzeczywiście używali danego produktu lub go kupili.
Zgodnie z dyrektywą Omnibus niedozwolone jest manipulowanie opiniami poprzez:
- praktykę angażowania rzeczywistych konsumentów, którzy kupili dany produkt i uzyskali wynagrodzenie za zamieszczenie pozytywnej opinii;
- publikowanie samych pozytywnych opinii i usuwanie negatywnych;
- powiązanie rekomendacji konsumenta z inną treścią niż treść, którą konsument zamierzał zarekomendować;
- dostarczanie konsumentom wypełnionego wcześniej wzoru pozytywnej opinii;
- nawiązywanie kontaktu z konsumentami podczas procesu moderacji, aby zachęcić ich do zmiany ich opinii lub wycofania negatywnych opinii;
- przedstawianie skonsolidowanych opinii w formie plasowania na podstawie niejawnych lub nieprzejrzystych kryteriów.
Jakie kary grożą za nieprzestrzeganie nowych przepisów?
Zgodnie z zapisami Ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, jeżeli nieuczciwa praktyka rynkowa narusza zbiorowe interesy konsumentów, Prezes UOKiK ma prawo do nałożenia kary pieniężnej do 10% obrotu w roku poprzednim, publikacji swojej decyzji do wiadomości publicznej oraz usunięcia trwałych skutków naruszenia (w tym zamieszczenia oświadczeń).